ΚΥΦΩΣΗ

Κύφωση είναι η αύξηση της φυσιολογικής κυρτότητας της θωρακικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης ή η δημιουργία πρόσθιας κυρτότητας εκεί που φυσιολογικά δεν υπάρχει. («παθολογική καμπούρα»).

Η λέξη κύφωση ετυμολογικά προέρχεται από την ελληνική λέξη «κυφός» που σημαίνει καμπούρα. Η σπονδυλική στήλη έχει 4 φυσιολογικά κυρτώματα (όπως την βλέπουμε από το πλάι):

• Κύρτωμα με το κοίλο προς τα πίσω στον αυχένα (αυχενική λόρδωση)
• Κύρτωμα με το κοίλο προς τα εμπρός στον θώρακα (θωρακική κύφωση)
• Κύρτωμα με το κοίλο προς τα πίσω στη μέση (οσφυϊκή λόρδωση)
• Κύρτωμα με το κοίλο προς τα εμπρός στο ιερό οστό και στον κόκκυγα

 

Συνεπώς, όλοι οι άνθρωποι έχουν κύφωση στο θώρακα και λόρδωση στη μέση, καμπύλες για τις οποίες όμως υπάρχουν κάποια φυσιολογικά όρια. Η γωνία της κύφωσης μετριέται (όπως και της σκολίωσης) με τη μέθοδο Cobb. Η γωνία της κύφωσης θα έπρεπε να μετριέται ακτινολογικά από τον Θ1 έως τον Θ12 σπόνδυλο. Όμως επειδή στις ακτινογραφίες σχεδόν ποτέ δεν απεικονίζονται καθαρά οι σπόνδυλοι πάνω από τον Θ3, έχει καθιερωθεί η μέτρηση της κυφωτικής γωνίας να γίνεται από τον Θ3 έως τον Θ12 σπόνδυλο. Πιο συγκεκριμένα, η κυφωτική γωνία είναι η γωνία που σχηματίζεται από την τομή των κάθετων γραμμών που ξεκινούν από την άνω επιφάνεια του σώματος του Θ3 σπονδύλου και την κάτω επιφάνεια του σώματος του Θ12 σπονδύλου αντίστοιχα.

 

Οι φυσιολογικές τιμές για την κύφωση στο θώρακα, σύμφωνα με την Scoliosis Research Society (SRS), είναι από 20 έως 45 μοίρες. Οι αντίστοιχες φυσιολογικές τιμές για τη λόρδωση στη μέση είναι από 32 έως 56 μοίρες. Όταν η κυφωτική γωνία είναι πάνω από 45 μοίρες τότε έχουμε κύφωση, ενώ όταν είναι κάτω από 20 μοίρες έχουμε υποκύφωση, κάτι που συχνά συνυπάρχει με τη σκολίωση. Μια τιμή κυφωτικής γωνίας πάνω από 45 μοίρες δε σημαίνει απαραίτητα ότι υπάρχει κάποια παθολογία της σπονδυλικής στήλης που χρήζει θεραπείας, ενώ πρέπει να συνυπολογίσουμε ότι η κύφωση στους ενήλικες έχει την τάση να αυξάνεται φυσιολογικά με τον χρόνο και την ηλικία. Είναι σημαντικό, όμως, όταν εξετάζουμε μια σπονδυλική στήλη να μην εστιάζουμε μόνο στις απόλυτες τιμές των γωνιών της κύφωσης και της λόρδωσης, αλλά και στην αρμονία των δύο κυρτωμάτων.

 

Η κύφωση γενικά χωρίζεται σε 2 μεγάλες κατηγορίες:

• Νεανική κύφωση
• Κύφωση των ενηλίκων

 

Η κύφωση επίσης διακρίνεται σε:

• Εύκαμπτη: οφείλεται σε κακή στάση του σώματος. Είναι πολύ συχνή σε παιδιά, εφήβους και νεαρούς ενήλικες. Μια εύκαμπτη κύφωση διορθώνεται κατά την εξέταση από το γιατρό (τραβώντας την πλάτη του ασθενούς προς τα πίσω) ή από τον ίδιο τον ασθενή με κατάλληλο σφίξιμο των μυών που στηρίζουν την πλάτη.
• Δύσκαμπτη: οφείλεται σε παθολογική κατάσταση και δεν μπορεί να διορθωθεί κατά την εξέταση. Η πιο συχνή μορφή είναι η νόσος Scheuermann και είναι πολύ σπάνια.

 

ΑΙΤΙΑ

Η κύφωση μπορεί να είναι:

• Λειτουργική – λόγω κακής στάσης σώματος: η πιο συχνή.
• Νόσος Scheuermann: είναι η πιο συχνή αιτία εμφάνισης κύφωσης ειδικότερα σε παιδιά στην εφηβεία. Είναι πιο συχνή γενικά στο ανδρικό φύλο. Είναι πιθανό η εμφάνιση της να συνδέεται με κληρονομικούς παράγοντες.
• Οστεοπορωτική – λόγω οστεοπορωτικών καταγμάτων της σπονδυλικής στήλης: Παρατηρείται σε μεγαλύτερες ηλικίες λόγω της οστεοπόρωσης και της αρθρίτιδας.
• Ιδιοπαθής – όταν δεν εξακριβώνεται κάποια ιατρική αιτία.

 

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

Το κύριο σύμπτωμα στα άτομα που πάσχουν από κύφωση είναι ο πόνος. Συνήθως, ο  πόνος επιδεινώνεται κατά τη διάρκεια της ημέρας. Η ένταση του πόνου εξαρτάται από το στάδιο στο οποίο βρίσκεται η κύφωση. Η εμφάνιση του πόνου είναι και ο βασικότερος λόγος για τον οποίο ο ασθενής αναζητεί θεραπεία. Άλλα συχνά συμπτώματα της κύφωσης είναι:

• Αυχενικό σύνδρομο
• Πόνος στην περιοχή της ράχης
• Οσφυαλγία
• Δυσκινησία/Δυσκαμψία,

 

ΔΙΑΓΝΩΣΗ

Η διάγνωση τίθεται από το ιστορικό και την κλινική εξέταση και επιβεβαιώνεται με τον απεικονιστικό έλεγχο.

Η κλινική εξέταση περιλαμβάνει την αξιολόγηση της στάσης του σώματος, το τεστ επίκυψης και τον έλεγχο της ελαστικότητας της σπονδυλικής στήλης.

Στην αξιολόγηση της στάσης, τα άτομα που πάσχουν από κύφωση εμφανίζουν χαλαρή στάση, κρατώντας τους ώμους σε έσω στροφή, ενώ συχνά το κεφάλι είναι προτεταμένο προς τα εμπρός και συνήθως υπάρχει αυξημένη λόρδωση στη μέση.

Στο τεστ επίκυψης, στην κύφωση τύπου Scheuermann παρατηρείται εμφανής ύβος (καμπούρα) στην πλάτη, ενώ στην λειτουργική κύφωση δεν υπάρχει ύβος. Στην κύφωση τύπου Scheuermann κλινικά παρατηρείται σημαντική δυσκαμψία της σπονδυλικής στήλης.

 

Ο απεικονιστικός έλεγχος περιλαμβάνει μια πλάγια (προφίλ) ακτινογραφία όλης της σπονδυλικής στήλης, με την οποία μετριέται η κυφωτική γωνία. Στην κύφωση τύπου Scheurmann στην ακτινογραφία υπάρχει δυσμορφία τουλάχιστον 3 συνεχόμενων σπονδύλων (σφηνοειδής παραμόρφωση) και παρουσία όζων του Schmorl. Στη λειτουργική κύφωση δεν παρατηρείται αυτό.

 

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Για τη θεραπεία είναι απαραίτητος ο διαχωρισμός μεταξύ λειτουργικής κύφωσης και κύφωσης τύπου Scheuermann. Ο τύπος της θεραπείας εξαρτάται και από το στάδιο στο οποίο βρίσκεται η πάθηση.

Όταν πρόκειται για λειτουργική κύφωση και ειδικά σε αρχικά στάδια, τότε θα πρέπει να συστήνεται ειδικό πρόγραμμα ασκήσεων για την κύφωση με στόχο την ανακούφιση του πόνου και τη βελτίωση της στάσης του σώματος (και όχι κηδεμόνας). Το πρόγραμμα των ασκήσεων προσαρμόζεται στην ηλικία και τις δυνατότητες του κάθε ασθενή.

Όταν όμως υπάρχει κύφωση τύπου Scheuermann και το παιδί βρίσκεται σε στάδιο ανάπτυξης (Risser 0-3), τότε εκτός από το ειδικό πρόγραμμα ασκήσεων χρειάζεται και ένας ειδικός κηδεμόνας τον οποίο το παιδί πρέπει να φοράει τουλάχιστον 20 ώρες την ημέρα μέχρι την ενηλικίωση του. Η χρήση των κηδεμόνων πρέπει να γίνεται με προσοχή και μόνο επί ενδείξεων και να μη γίνεται άσκοπη θεραπεία (overtreatment) η οποία μπορεί να έχει αρνητική επίδραση στη ψυχολογία και κοινωνικότητα ενός παιδιού.

Σε πιο σπάνιες περιπτώσεις όμως που η κύρτωση στην σπονδυλική στήλη έχει ξεπεράσει τις 60^ο ενδείκνυται χειρουργική επέμβαση η οποία μπορεί να έχει τη μορφή της σπονδυλοδεσίας ή/και της σπονδυλοπλαστικής.

 

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΣΚΗΣΕΩΝ - ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΕΣ

Το πρόγραμμα ασκήσεων περιλαμβάνει:

• κάμψεις και στροφές του αυχένα
• διάταση των θωρακικών μυών
• διάταση του πρόθιου δελτοειδή μυ
• ενδυνάμωση των ραχιαίων μυών
• CybeX, MedX κ.α.

 

ΣΚΛΗΡΟ ή ΜΑΛΑΚΟ ΣΤΡΩΜΑ ΥΠΝΟΥ;

Η χρήση σκληρού (και όχι μαλακού) στρώματος κατά τον ύπνο βοηθάει.

 

ΝΑ ΚΑΝΩ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟ ΕΑΝ ΕΧΩ ΚΥΦΩΣΗ;

Ο αθλητισμός είναι μια δραστηριότητα που γενικά έχει πολλαπλά οφέλη για τη σωματική και ψυχική μας υγεία. Στην περίπτωση της κύφωσης, αθλήματα όπως η κολύμβηση, πιλάτες και yoga συνιστώνται και μπορούν να βοηθήσουν στη βελτίωση της στάσης του σώματος. Η μόνη αντένδειξη για συμμετοχή σε τέτοιες αθλητικές δραστηριότητες είναι εάν η παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης είναι σε τέτοιο βαθμό/στάδιο που προκαλεί πόνο. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να συμβουλευτείτε τον ορθοπεδικό σας για να σας προτείνει το κατάλληλο άθλημα για την περίπτωση σας.

 

Εάν έχετε κύφωση ή εάν έχετε πόνο στην πλάτη επικοινωνήστε με τον εξειδικευμένο Ορθοπαιδικό Χειρουργό κ. Προδρομίδη Απόστολο για περισσότερες πληροφορίες και για να εκτιμήσει το πρόβλημα σας και να σας προτείνει την κατάλληλη θεραπεία.