Έκτοπη οστεοποίηση είναι η δημιουργία οστού σε μαλακά μόρια (όπως συνδέσμους, τένοντες, μύες) γύρω από μεγάλες αρθρώσεις.
Μπορεί να εμφανιστεί μετά από κατάγματα, εξαρθρήματα, ή και χειρουργικές επεμβάσεις. Επίσης, μπορεί να εμφανιστεί μετά από παθήσεις του νευρικού συστήματος, μεταβολικών νοσημάτων, εγκεφαλικών κακώσεων, ή μακροχρόνιου μηχανικού αερισμού (σε μονάδες εντατικής θεραπείας).
Η έκτοπη οστεοποίηση προκαλεί αγκύλωση των αρθρώσεων, στη συνέχεια τις καταστρέφει και οδηγεί σταδιακά σε παραμόρφωση ή αναπηρία.
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
- Περιορισμός κινητικότητας - Δυσκαμψία
- Τοπικό οίδημα
- Ερύθημα
- Θερμότητα
- Πόνος (μπορεί να είναι και ανώδυνη)
- Ψηλαφητή μάζα (αργότερα)
ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ
Ακτινολογικά στοιχεία έκτοπης οστεοποίησης είναι εμφανή από την 3η κιόλας εβδομάδα μετά από μια κάκωση/κάταγμα. Το σπινθηρογράφημα οστών 3 φάσεων είναι μία αρκετά ευαίσθητη εξέταση που επιτρέπει τη διάγνωση πριν την εμφάνιση κλινικών συμπτωμάτων.
 |
 |
ΠΡΟΦΥΛΑΞΗ
Φαρμακευτική αγωγή
- Διφωσφονικά φάρμακα: ελαττώνουν την κρυσταλλοποίηση του υδροξυαπατίτη και τελικά προκαλούν ελάττωση της επιμετάλλωσης του οστεοειδούς, χωρίς να μειώνουν την ποσότητά του. Η αποτελεσματικότητα των διφωσφονικών περιορίζεται μόνο στο διάστημα χορήγησής τους. Με τη διακοπή τους η επιμετάλλωση του οστεοειδούς ξαναρχίζει.
- Μη Στεροειδή Αντιφλεγμονώδη Φάρμακα: αναστέλλουν την κυκλοξυγενάση και συνεπώς ελαττώνουν τη σύνθεση των προσταγλαδινών.
Ακτινοβολία
Χαμηλές δόσεις ακτινοβολίας από μια εξωτερική πηγή αναστέλλουν τη μετατροπή των πρόδρομων κυττάρων σε οστεοβλάστες. Η θεραπεία μπορεί να αρχίσει εντός 24-72 ωρών από την έναρξη των συμπτωμάτων. Το θεραπευτικό σχήμα περιλαμβάνει εφάπαξ δόση 800-1000cGy ή διαιρεμένες δόσεις των 200cGy σε περίοδο 4-5 ημερών.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Η έκτοπη οστεοποίηση μπορεί να αφαιρεθεί όταν αυτό είναι απαραίτητο. Η επιλογή, όμως, του χρόνου της επέμβασης σε σχέση με το στάδιο ωρίμανσης είναι κρίσιμη, διότι το παραμένον άωρο οστό συνεχίζει να εξελίσσεται και να ωριμάζει. Το έκτοπο οστό θεωρείται ώριμο όταν εμφανίζει στοιχεία δοκίδωσης, σταθερό μέγεθος και διατήρηση των ορίων οστεοποίησης σε διαδοχικές απλές ακτινογραφίες. Εάν προκύψουν περιορισμός του εύρους κίνησης, σημεία πίεσης νεύρου ή τάσης του υπερκείμενου δέρματος, η χειρουργική αφαίρεση είναι απαραίτητη. Δεν πρέπει όμως ποτέ να εκτελείται πρωτού το έκτοπο οστό ωριμάσει πλήρως!
Αμέσως μετά την αφαίρεση του έκτοπου οστού, ο ασθενής υποβάλλεται σε μία δόση ακτινοβολίας ή σε φαρμακευτική αγωγή, ώστε να ελαχιστοποιηθεί η πιθανότητα επαναδημιουργίας του. Επίσης, υποβάλλεται σε εξειδικευμένη φυσιοθεραπεία.
Ειδικότερα στις έκτοπες οστεοποιήσεις των κάτω άκρων, επεμβάσεις αποκατάστασης μπορούν να διενεργηθούν μετά από τουλάχιστον 1 έτος. Η αντιμετώπιση των προβλημάτων στα άνω άκρα πρέπει να γίνει ταχύτερα, ωστόσο, ακόμη και σε καθυστέρηση, ο ασθενής μπορεί να επωφεληθεί από τη χειρουργική θεραπεία.