Η κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου είναι πολύ συχνή πάθηση της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης και συχνή αιτία πόνου στη μέση και στα κάτω άκρα.
Οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι παρεμβάλλονται ανάμεσα στους σπονδύλους και η κύρια λειτουργία τους είναι να απορροφούν τους κραδασμούς («αμορτισέρ»). Κάθε μεσοσπονδύλιος δίσκος περιβάλλεται από ένα σκληρό εξωτερικό περίβλημα (ινώδης δακτύλιος), ενώ εσωτερικά υπάρχει ένας μαλακός πυρήνας (πηκτοειδής πυρήνας). Με τη φυσιολογική διαδικασία της γήρανσης και φθοράς οι δίσκοι χάνουν ένα μεγάλο μέρος της υγρής τους σύστασης, η οποία τους προσδίδει ελαστικότητα και αντοχή. Κατά συνέπεια οι δίσκοι με την πάροδο του χρόνου γίνονται πιο σκληροί και επίπεδοι. Αυτή η διαδικασία της εκφύλισης ξεκινά από σχετικά μικρή ηλικία. Με την επαναλαμβανόμενη πίεση που ασκείται στη σπονδυλική στήλη, ο ινώδης δακτύλιος ενός δίσκου μπορεί να υποστεί ρήξη (ρωγμή). Στην οσφυϊκή μοίρα, η ρήξη αυτή του ινώδους δακτυλίου και η προσεκβολή του δίσκου μπορεί να προκαλέσει πιεστικά φαινόμενα του πιο κοντινού νωτιαίου νεύρου. Επίσης, το υλικό του δίσκου μπορεί να ερεθίσει το νεύρο. Αποτέλεσμα είναι ένα οξύ αίσθημα πόνου που αντανακλά από την μέση (οσφύ) στους γλουτούς και στα κάτω άκρα.
Η κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου (συχνά αλλά λανθασμένα λέγεται και δισκοπάθεια) είναι συχνή σε νέους ανθρώπους, αλλά εμφανίζεται και στη μέση και μεγάλη ηλικία. Τα πιο συχνά επίπεδα που εμφανίζουν κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου είναι τα:
Ο5-Ι1: με πίεση της Ι1 ρίζας
Ο4-Ο5: με πίεση της Ο5 ρίζας
Οι περισσότερες κήλες δίσκου είναι αποτέλεσμα απότομου stress της σπονδυλικής στήλης, λόγω ατυχήματος (άρση βάρους, στροφή ή κάμψη της μέσης), αλλά μπορεί να δημιουργηθούν και σταδιακά.
Παράγοντες κινδύνου για κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου είναι :
- Ηλικία: Όσο μεγαλώνουμε, οι δίσκοι μας αλλοιώνονται/εκφυλίζονται και αλλάζουν σύσταση.
- Τρόπος ζωής: Η έλλειψη άσκησης, το υπερβολικό βάρος, καθώς και το κάπνισμα, συμβάλλουν στην επιβάρυνση και κακή λειτουργία των μεσοσπονδυλίων δίσκων.
- Κακή στάση σώματος: Η κακή στάση και η επαναλαμβανόμενη άρση βάρους προκαλούν καταπόνηση και φθορά στους δίσκους.
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- Οξύ πόνο στη μέση (οσφυαλγία): μυϊκός σπασμός ή κράμπες στη μέση. Πόνος που χειροτερεύει με το βήχα ή το φτέρνισμα.
- Οξύ πόνο στο πόδι (ισχιαλγία): πόνος που ξεκινά από τον γλουτό και περνάει το γόνατο κατεβαίνοντας μέχρι το πόδι
- Αδυναμία του ποδιού ή όλου του κάτω άκρου (παράλυση) συνοδευόμενη από μουδιάσματα του ποδιού. Αδυναμία βάδισης στις φτέρνες ή στις μύτες των ποδιών.
ΔΙΑΓΝΩΣΗ
Η διάγνωση τίθεται με το ιστορικό του ασθενούς, την κλινική εξέταση και τα διάφορα διαγνωστικά τεστ. Η κλινική εξέταση περιλαμβάνει εξέταση των νεύρων των κάτω άκρων, όπου ελέγχεται η κινητικότητα, η αισθητικότητα και τα αντανακλαστικά των κάτω άκρων. Επίσης, ελέγχονται τα σημεία τάσης των νεύρων για τυχόν πίεση στα νεύρα του ισχιακού ή μηριαίου πλέγματος
Η διάγνωση επιβεβαιώνεται με επιπλέον απεικονιστικές εξετάσεις που περιλαμβάνουν:
- Απλές ακτινογραφίες: για τον αποκλεισμό κατάγματος (σε ιστορικό οστεοπόρωσης ή τραύματος), όγκου, ή λοίμωξης
- Μαγνητική τομογραφία: η πιο ευαίσθητη εξέταση για την ανάδειξη δισκοκήλης και των πιεστικών φαινομένων που τυχόν προκαλεί
- Αξονική τομογραφία: για περιπτώσεις που αντενδείκνυται η μαγνητική τομογραφία
- Μυελογραφία (CT): με χρήση σκιαγραφικού απεικονίζεται ο νωτιαίος μυελός και τα νωτιαία νεύρα (επεμβατική)
- Ηλεκτρομυογράφημα: μπορεί να εντοπίσει ποια νευρική ρίζα επηρεάζεται
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Στις περισσότερες περιπτώσεις κήλης μεσοσπονδύλιου δίσκου η αρχική θεραπεία είναι συντηρητική. Ο πόνος από μια κήλη δίσκου διαρκεί συνήθως 2 έως 3 εβδομάδες, όμως σε ορισμένους ασθενείς μπορεί ο πόνος να συνεχίζεται για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Σε αποτυχία της συντηρητικής θεραπείας μπορεί να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση.
Η συντηρητική θεραπεία περιλαμβάνει:
- Φαρμακευτική αγωγή: μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, παυσίπονα (απλά και οπιοειδή), μυοχαλαρωτικά, φάρμακα για χρόνιο πόνο (όπως gabapentin, pregabalin κ.α.)
- Ζεστά επιθέματα για 24-48 ώρες (λιγότερο κρύα επιθέματα)
- Ζώνη οσφύος
- Πρόγραμμα φυσικοθεραπείας
- Έγχυση στεροειδών
- Βελονισμός και χειροπρακτική: μπορεί να είναι χρήσιμες σε ορισμένους ασθενείς με συγκεκριμένες ενδείξεις και μετά από την εκτίμηση από ορθοπεδικό χειρουργό
Χειρουργική θεραπεία
Η χειρουργική θεραπεία ενδείκνυται όταν:
- Ο πόνος και τα άλλα συμπτώματα επιμένουν παρά τη συντηρητική θεραπεία μετά από μια περίοδο τουλάχιστον 6 εβδομάδων
- Σοβαρή αδυναμία (παράλυση) του κάτω άκρου (αποτελεί ένδειξη για άμεση χειρουργική επέμβαση)
- Απώλεια ελέγχου της ουροδόχου κύστης ή/και του εντέρου (ένδειξη για επείγουσα χειρουργική επέμβαση εντός 48 ωρών)
- Προοδευτικά επιδεινούμενα νευρολογικά συμπτώματα (όπως αδυναμία στα κάτω άκρα ή/και μούδιασμα)
Η χειρουργική επέμβαση ονομάζεται δισκεκτομή και περιλαμβάνει την αφαίρεση του υλικού του δίσκου που πιέζει το νεύρο. Σήμερα πλέον αυτό το χειρουργείο γίνεται μέσα από μια μικρή τομή και με τη χρήση μικροσκοπίου (μικροδισκεκτομή), προκαλώντας ελάχιστο τραύμα στα μαλακά μόρια και τους μύες. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να ελαχιστοποιείται η απώλεια αίματος και ο ασθενής να επανέρχεται στις δραστηριότητες του πολύ γρήγορα.
Μετεγχειρητική αποκατάσταση
Η αποκατάσταση μετά το χειρουργείο είναι πολύ γρήγορη.
- Ο πόνος υποχωρεί αμέσως, η αδυναμία και τα μουδιάσματα συνήθως καθυστερούν (έως και 6 μήνες).
- Οι ασθενείς σηκώνονται αμέσως από το κρεβάτι και συνήθως πάνε σπίτι τους το ίδιο απόγευμα ή την επόμενη ημέρα.
- Ο πόνος στην περιοχή της τομής υποχωρεί εντός λίγων ημερών αλλά μπορεί να ελεγχθεί με απλά παυσίπονα.
- Αρχικά χρειάζεται ξεκούραση για λίγες ημέρες, αλλά έξοδος από το σπίτι και οδήγηση επιτρέπονται μετά από 4-5 ημέρες.
- Επιστροφή στη δουλειά, εφόσον δεν απαιτεί άρση βάρους, υπολογίζεται στις 10-14 ημέρες.
- Τις 6 πρώτες εβδομάδες πρέπει να αποφεύγεται το σκύψιμο, οι στροφές και η άρση βάρους. Μετά την επούλωση του τραύματος (10-12 ημέρες) επιτρέπεται και χρειάζεται περπάτημα για 20-30 λεπτά καθημερινά.
- Μετά τις 6 πρώτες εβδομάδες, επιτρέπεται η αερόβια άσκηση (όπως διάδρομος, ποδήλατο).
- Μετά τους 3 μήνες επιτρέπεται η επιστροφή σε αθλήματα με σωματική επαφή (όπως ποδόσφαιρο, μπάσκετ).
Για περισσότερες πληροφορίες και εάν έχετε πόνο στη μέση ή συμπτωματολογία κήλης μεσοσπονδυλίου δίσκου, επικοινωνήστε με τον εξειδικευμένο Ορθοπαιδικό Χειρουργό κ. Προδρομίδη Απόστολο να εκτιμήσει το πρόβλημα σας και να σας προτείνει την κατάλληλη θεραπεία.