Οσφυαλγία είναι ο πόνος στη μέση (οσφύ) που μπορεί να συνοδεύεται από πόνο στο πόδι (ισχιαλγία). Είναι σύμπτωμα και μάλιστα πολύ συχνό και όχι πάθηση. Εκτιμάται ότι πάνω από το 80% των ανθρώπων στη διάρκεια της ζωής τους θα έχουν τουλάχιστον ένα επεισόδιο οσφυαλγίας. Εμφανίζεται σε όλες τις ηλικίες και είναι ο συνηθέστερος λόγος επίσκεψης στα επείγοντα των νοσοκομείων και ένας από τους συχνότερους λόγους αναρρωτικών αδειών.
Η οσφυαλγία, ανάλογα με το πόσο διαρκεί, μπορεί να διακριθεί σε:
- Οξεία (διάρκεια από λίγες ημέρες έως μερικές εβδομάδες),
- Υπο-οξεία (διάρκεια 4-12 μήνες)
- Χρόνια (διάρκεια > 1 έτος)
ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΟΣΦΥΙΚΗΣ ΜΟΙΡΑΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ (ΜΕΣΗΣ)
Η οσφυϊκή μοίρα αποτελείται από πέντε σπονδύλους, μεταξύ των οποίων παρεμβάλλονται οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι, και κάτω από κάθε σπόνδυλο εξέρχονται νεύρα, ένα για το δεξιό μέρος του σώματος και ένα για το αριστερό. Οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι είναι ινοχόνδρινες δομές, που δρουν ως μαξιλάρια, μεταξύ των σπονδύλων και απορροφούν τους κραδασμούς. Στο οπίσθιο μέρος τους οι σπόνδυλοι δημιουργούν ένα σωλήνα, το σπονδυλικό σωλήνα, μέσα από τον οποίο διέρχεται ο νωτιαίος μυελός. Η σταθερότητα της σπονδυλικής στήλης εξασφαλίζεται από τους συνδέσμους, τις οπίσθιες σπονδυλικές αρθρώσεις, τους κοιλιακούς και ραχιαίους μυς.
ΑΙΤΙΑ ΟΣΦΥΑΛΓΙΑΣ
Συνήθως η οσφυαλγία οφείλεται σε καλοήθη μυοσκελετικά προβλήματα, όπως θλάση (τράβηγμα) μυών. Μεγάλο ποσοστό επεισοδίων οσφυαλγίας συμβαίνει μετά από άρση βάρους ή λανθασμένη φόρτιση της σπονδυλικής στήλης σε έδαφος εκφυλιστικών αλλοιώσεων. Σε τέτοιες περιπτώσεις ο πόνος είναι συνήθως αριστερά ή δεξιά παρασπονδυλικά στη μέση. Συχνά, συνυπάρχει κάποιου βαθμού δισκοπάθεια με την πίεση του νεύρου από την κήλη του μεσοσπονδύλιου δίσκου να προκαλεί πόνο που αντανακλά στο πόδι (ισχιαλγία).
Ειδικά σε παιδιά μπορεί να υπάρχει σπονδυλόλυση ή/και σπονδυλολίσθηση, όπου ο υπερκείμενος σπόνδυλος γλιστρά προς τα εμπρός επί του υποκείμενου σπονδύλου.
Πιο αναλυτικά, (τοπικά) αίτια οσφυαλγίας μπορεί να είναι:
- Θλάση μυών – τενόντων
- Δισκοπάθεια (εκφύλιση/κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου)
- Σπονδυλόλυση/σπονδυλολίσθηση
- Εκφυλιστική σπονδυλαρθρίτιδα
- Σπονδυλική στένωση
- Κάταγμα σπονδύλου
- Όγκοι σπονδυλικής στήλης
- Αρθρίτιδα ιερολαγονιας άρθρωσης
- Λοιμώξεις Κεντρικού Νευρικού Συστήματος
Η οσφυαλγία μπορεί να οφείλεται και σε συστηματικά αίτια όπως:
- Ρευματοειδής αρθρίτιδα
- Παθήσεις του εντέρου
- Παθήσεις των νεφρών (νεφρολιθίαση, πυελονεφρίτιδα)
- Παθήσεις παγκρέατος (παγκρεατίτιδα)
- Ενδομητρίωση
- Ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής
- Ψυχικές διαταραχές
Σε παιδιά χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή γιατί υπάρχουν κάποια ιδιαίτερα αίτια που μπορεί να προκαλέσουν οσφυαλγία όπως:
- Σκελετικές ανωμαλίες (σκολίωση, λόρδωση, κύφωση και άλλες συγγενείς ανωμαλίες της σπονδυλικής στήλης)
- Σπονδυλόλυση/Σπονδυλολίσθηση
- Φλεγμονή (σπονδυλοδισκίτιδα)
- Ανισοσκελία
- Όγκοι σπονδυλικής στήλης
ΔΙΑΓΝΩΣΗ
Λεπτομερής κλινική εξέταση και ένα πλήρες ιστορικό θέτει την αρχική διάγνωση αλλά θα χρειαστούν και περαιτέρω εξετάσεις, όπως:
- Απλές ακτινογραφίες
- Μαγνητική τομογραφία οσφυϊκής μοίρας
- Αξονική τομογραφία
ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΚΑΝΩ ΚΑΤΙ ΓΙΑ ΝΑ ΠΡΟΛΑΒΩ ΤΗΝ ΟΣΦΥΑΛΓΙΑ;
Υπάρχουν κάποιο τρόποι πρόληψης της οσφυαλγίας:
- Συστηματική άσκηση με εκγύμναση/ενδυνάμωση των κοιλιακών και ραχιαίων μυών (σε χρόνια και όχι οξεία οσφυαλγία). Πολύ καλή γυμναστική για την οσφυαλγία είναι η κολύμβηση.
- Αποφυγή πολύωρης παραμονής σε καθιστική θέση (είτε στη δουλειά είτε στην οδήγηση).
- Αποφυγή πολύωρης ορθοστασίας
- Ρύθμιση σωματικού βάρους
- Προσοχή στον τρόπο που σηκώνουμε βάρη
- Κατάλληλο στρώμα ύπνου (να μη «βουλιάζει» το σώμα μας).
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
Αντιφλεγμονώδη φάρμακα μαζί με αναλγητικά και μυοχαλαρωτικά για μερικές ημέρες σε πόνο που οφείλεται σε μηχανικά αίτια.
Κηδεμόνες σπονδυλικής στήλης μπορεί επίσης να χρειασθούν σε ορισμένες περιπτώσεις.
Σε εμμένουσα ή χρόνια οσφυαλγία ενδείκνυται πρόγραμμα φυσικοθεραπείας.
Τοπικές εγχύσεις με κορτιζόνη και τοπικό αναισθητικό υπό ακτινοσκοπικό έλεγχο βοηθούν σε επιλεγμένες περιπτώσεις.
Σε αποτυχία όλων των συντηρητικών μέτρων και ειδικά σε χρόνιες περιπτώσεις με σπονδυλαρθρίτιδα και αστάθεια μπορεί να ενδείκνυται η χειρουργική θεραπεία. Για παράδειγμα, σε κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου με πόνο που επιμένει ή/και νευρολογική σημειολογία συνιστάται χειρουργική μικροδισκεκτομή. Σε σπονδυλική στένωση ή ασταθή κατάγματα συνιστάται αποσυμπίεση και σπονδυλοδεσία.
Εάν πάσχετε από οσφυαλγία, επικοινωνήστε με τον εξειδικευμένο Ορθοπαιδικό Χειρουργό κ. Προδρομίδη Απόστολο να εκτιμήσει το πρόβλημα σας και να σας προτείνει την κατάλληλη θεραπεία.