Ο πρόσθιος χιαστός σύνδεσμος (ΠΧΣ) του γόνατος βρίσκεται μέσα στο γόνατο στο μέσο της άρθρωσης ανάμεσα στους κονδύλους και διασταυρώνεται με τον οπίσθιο χιαστό σύνδεσμο σχηματίζοντας ένα Χ. Ο ΠΧΣ εκφύεται από το πρόσθιο τμήμα της κνήμης και έχει πορεία προς τα πάνω και πίσω για να καταλήξει στην έσω πλευρά του έξω μηριαίου κονδύλου. Είναι ο βασικός σταθεροποιητής του γόνατος εμποδίζοντας την πρόσθια παρεκτόπιση της κνήμης σε σχέση με το μηρό, ενώ συνεισφέρει και στη στροφική σταθερότητα του γόνατος.
Η ρήξη του ΠΧΣ του γόνατος είναι πολύ συχνή στους ενήλικες, και ιδιαίτερα στο νεότερο πληθυσμό. Αποτελεί πάνω από το 50% όλων των κακώσεων του γόνατος. Mε την αυξανόμενη συμμετοχή σε εξωτερικές αθλητικές δραστηριότητες στη σύγχρονη εποχή, η συχνότητα των κακώσεων γόνατος αυξάνει ακόμα περισσότερο, ιδίως σε νέους και αθλητές.
ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΚΑΚΩΣΗΣ
Η ρήξη του ΠΧΣ συμβαίνει συνήθως με έναν από τους παρακάτω μηχανισμούς:
- Στροφή του γόνατος σε απότομη αλλαγή κατεύθυνσης
- Υπερέκταση του γόνατος σε απότομη επιβράδυνση ή σταμάτημα ή σε ανώμαλη προσγείωση μετά από άλμα
- Λιγότερο συχνά μετά από άμεση πλήξη (σε σύγκρουση με κάποιον άλλο αθλητή)
Επιπλέον, υπάρχουν αρκετές μελέτες που έχουν δείξει ότι οι γυναίκες αθλήτριες έχουν υψηλότερο κίνδυνο ρήξης του ΠΧΣ και η αιτιολογία είναι πολυπαραγοντική.
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
Την στιγμή του τραυματισμού του συνδέσμου, ενδέχεται να ακουστεί ένας χαρακτηριστικός ήχος («κρακ» ή «ποπ»), και το γόνατο να είναι ασταθές. Εμφανίζεται συνήθως άμεσα (μέσα σε λίγες ώρες) έντονο οίδημα (αίμαρθρο) και πόνος.
Μετά από κάποιες εβδομάδες το αίμαρθρο απορροφάται, ο πόνος μειώνεται και ο ασθενής μπορεί να επιστρέψει στις καθημερινές δραστηριότητες του. Σε πιο απαιτητικές δραστηριότητες, όπως οι αθλητικές, μπορεί να υπάρχει αστάθεια στο γόνατο με κίνδυνο να προκληθούν νέοι τραυματισμοί στο γόνατο κυρίως στον αρθρικό χόνδρο ή τους μηνίσκους.
ΔΙΑΓΝΩΣΗ
Η διάγνωση βασίζεται στο ιστορικό, τον μηχανισμό κάκωσης, τα συμπτώματα, και την κλινική εξέταση. Η επιβεβαίωση της διάγνωσης γίνεται με μαγνητική τομογραφία που θα δείξει και τυχόν συνοδές κακώσεις.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ – ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
Αρχικά η αντιμετώπιση στην οξεία φάση περιλαμβάνει: ανάπαυση +/- μερική φόρτιση με βακτηρίες, παγοθεραπεία, περίδεση. Στη συνέχεια, η θεραπεία της ρήξης του ΠΧΣ εξαρτάται από τις ανάγκες του κάθε ασθενούς. Η ηλικία, οι καθημερινές απαιτήσεις, το είδος της εργασίας του, το επίπεδο των αθλητικών του δραστηριοτήτων, οι τυχόν συνοδές κακώσεις και ο βαθμός της αστάθειας που του προκαλεί, θα καθορίσουν αν ο ασθενής θα ακολουθήσει συντηρητική ή χειρουργική αντιμετώπιση.
Ο πρόσθιος χιαστός σύνδεσμος μετά από ρήξη δεν μπορεί να επουλωθεί χωρίς χειρουργείο. Σε ασθενείς μεγαλύτερης ηλικίας με χαμηλό επίπεδο δραστηριοτήτων και χωρίς άλλες συνοδές κακώσεις, η συντηρητική αντιμετώπιση είναι μια επιλογή και περιλαμβάνει ένα ολοκληρωμένο και μακροπρόθεσμο πρόγραμμα αποκατάστασης κι ενδυνάμωσης με τη βοήθεια των φυσιοκοθεραπευτών. Σε νεότερους ασθενείς με συμπτώματα αστάθειας ή/και με αυξημένο επίπεδο δραστηριοτήτων η αποκατάσταση της ρήξης του συνδέσμου είναι απαραίτητη για να αποκατασταθεί η σταθερότητα της άρθρωσης και να αποτραπούν περαιτέρω βλάβες σε άλλα στοιχεία του γόνατος, όπως ο αρθρικός χόνδρος ή οι μηνίσκοι.
Η χειρουργική αποκατάσταση της ρήξης του ΠΧΣ είναι αρθροσκοπική. Ο ΠΧΣ αντικαθίσταται με μόσχευμα από τον ίδιο τον ασθενή (συνδεσμοπλαστική), χρησιμοποιώντας συνήθως τους τένοντες των οπίσθιων μηριαίων ή τμήμα του επιγονατιδικού τένοντα. Στην περίπτωση που η ρήξη του ΠΧΣ συνδυάζεται και με άλλες κακώσεις (όπως ρήξεις μηνίσκων ή πλάγιων συνδέσμων) το χειρουργείο μπορεί να είναι πιο σύνθετο. Γενικά, σε ασθενείς που κρίνονται κατάλληλοι για αρθροσκοπική συνδεσμοπλαστική ΠΧΣ, η συνδεσμοπλαστική πρέπει να πραγματοποιείται εντός 3 μηνών από τον τραυματισμό ώστε να αποφευχθούν περαιτέρω ρήξεις έσω μηνίσκου και χόνδρινες βλάβες (Prodromidis et al. 2021; Prodromidis et al. 2022).
ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
Η μετεγχειρητική αποκατάσταση μετά από ρήξη ΠΧΣ με ένα πρόγραμμα φυσικοθεραπείας είναι πολύ σημαντική και περιλαμβάνει άμεση και σταδιακή κινητοποίηση του γόνατος με αρχικό στόχο την ανάκτηση του πλήρους εύρους κίνησης του γόνατος και την αποφυγή απώλειας μυϊκής μάζας. Στη συνέχεια, περιλαμβάνει ασκήσεις ενδυνάμωσης μέχρι το γόνατο να ανακτήσει πλήρη λειτουργικότητα.
Ο κ. Απόστολος Προδρομίδης έχει εξειδικευτεί στη Χειρουργική Γόνατος και ιδιαίτερα στην Επανορθωτική Χειρουργική Γόνατος και σε όλο το φάσμα των Αθλητικών Κακώσεων γόνατος και την αντιμετώπιση τους αρθροσκοπικά σε 2 μεγάλα πιστοποιημένα Κέντρα Εξειδίκευσης στη Μεγάλη Βρετανία (Leeds Chapel Allerton Elective Orthopaedic Centre και York Teaching Hospital) ολοκληρώνοντας 2 κλινικές μετεκπαιδεύσεις/εξειδικεύσεις και πραγματοποιώντας πολυάριθμες χειρουργικές επεμβάσεις για ρήξη πρόσθιου χιαστού συνδέσμου γόνατος. Επισκεφθείτε τον εξειδικευμένο στη χειρουργική γόνατος και αθλητικές κακώσεις γόνατος κ. Προδρομίδη Απόστολο για τη σωστή αντιμετώπιση του προβλήματος σας στο γόνατο.